Mutfakta pişirme kalitesini ve yemeğin lezzetini doğrudan etkileyen en önemli araçlardan biri tavadır. Doğru tava seçimi sadece lezzetli yemekler pişirmeye yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda sağlık açısından da büyük önem taşır. Tava alırken malzeme kalitesi, kaplama türü, kullanım amacı ve temizlik kolaylığı gibi birçok faktör göz önünde bulundurulmalıdır.
Tava Malzemesi Neden Önemlidir?
Tavanın üretildiği malzeme, hem ısı iletkenliği hem de uzun ömür açısından büyük rol oynar. Farklı malzemeler, farklı pişirme tekniklerine uygunluk gösterir.
Döküm Tava
Isıyı eşit ve uzun süreli dağıtma özelliği ile öne çıkan döküm tavalar, özellikle et mühürleme gibi yüksek ısı gerektiren pişirme teknikleri için idealdir. Ağırlığı fazla olsa da uzun ömürlü olması nedeniyle tercih edilir. Döküm tavalar genellikle önceden ısıtılarak kullanılmalı ve temizliğinde sabun yerine sıcak su tercih edilmelidir.
Granit Tava
Granit kaplamalı tavalar, çizilmelere karşı dayanıklı yüzeyi ve yapışmaz özellikleriyle kullanıcı dostudur. Aynı zamanda sağlıklı pişirme koşulları sunar çünkü az yağla pişirme imkânı sağlar. Ancak granit tavaların uzun ömürlü olabilmesi için metal gereçlerle temas ettirilmemesi gerekir.
Teflon Tava
Yapışmazlık açısından oldukça pratik olan teflon tavalar, omlet ve krep gibi hassas yemeklerde tercih edilir. Fakat yüksek ısıda zarar görebileceği ve kaplamasının zamanla aşınabileceği unutulmamalıdır. Teflon tava alırken kaplamanın PFOA içermemesi sağlık açısından önemlidir.
Çelik Tava
Çelik tavalar, dayanıklılığı ve kimyasallarla etkileşime girmemesi sayesinde profesyonel mutfaklarda sıkça tercih edilir. Ancak çelik tavalar yapışma yapabileceği için doğru teknikle kullanılması gerekir. Isıtıldıktan sonra yağ eklenerek pişirme yapılması yapışmayı önler.
Pişirme Amacına Göre Tava Seçimi
Her tava her yemek için uygun değildir. Kullanım amacına göre tava seçmek, hem lezzeti artırır hem de yemeğin daha sağlıklı pişmesini sağlar.
Omlet ve Kahvaltılıklar İçin Tava
Kahvaltılık ürünleri pişirirken kullanılan tavaların hızlı ısınan, yapışmaz yüzeyli ve kolay temizlenebilir olması gerekir. Bu nedenle seramik ya da teflon tavalar, bu amaçla oldukça uygundur. Düşük ısıda kısa sürede pişen gıdalar için hafif tavalar tercih edilebilir.
Et ve Tavuk Pişirme İçin Tava
Et ve tavuk gibi gıdalar için daha kalın tabanlı, yüksek ısıya dayanıklı döküm ya da çelik tavalar kullanılmalıdır. Bu sayede hem dışı çıtır içi sulu kalacak şekilde ideal bir pişirme sağlanır hem de etin suyu içinde hapsolur.
Sebze Soteleme İçin Tava
Sebze sotelemede amaç; sebzelerin renklerini ve diriliklerini koruyarak pişirmektir. Bunun için hızlı ısınan, yapışmaz ve geniş yüzeye sahip tavalar tercih edilmelidir. Granit ya da seramik tavalar bu tür yemekler için uygundur.
Tava Seçerken Sağlık Açısından Nelere Dikkat Edilmeli?
Sağlıklı bir pişirme süreci için kullanılan tavanın kimyasal madde içermemesi ve yüksek ısıda dahi güvenli olması gerekir.
Kimyasal Kaplamalara Dikkat
Tava seçiminde en çok dikkat edilmesi gereken unsurlardan biri kaplama maddesidir. Özellikle teflon gibi malzemelerde kullanılan PFOA ve benzeri kimyasallar zamanla sağlığı tehdit edebilir. Bu nedenle PFOA içermeyen ürünler tercih edilmelidir.
Isıya Dayanıklılık
Bazı tava kaplamaları yüksek ısıya dayanıklı değildir ve belirli sıcaklıklarda zararlı gazlar salabilir. Özellikle fırına girecek tavaların ısıya karşı dayanıklı olması gerekir. Bu konuda döküm tavalar oldukça güvenilirdir.
Tavanın Sapı ve Ergonomi
Tava seçerken sadece taban ya da malzeme kalitesi değil, kullanım kolaylığı da önemli bir faktördür. Özellikle uzun süreli kullanımda sap ergonomisi büyük rol oynar.
Isıya Dayanıklı Saplar
Tavanın sapı ısıya dayanıklı olmalı ve elde kayma yapmamalıdır. Silikon kaplamalı ya da ahşap saplar bu konuda iyi bir tercih olabilir. Fırın kullanımında ise tamamen metal saplı modeller tercih edilmelidir.
Dengeli Ağırlık
Tavanın ağırlığı ve sapla olan dengesi, pişirme sırasında kol yorgunluğunu önler. Aşırı ağır tavalar taşınması zor olacağı gibi dengesiz bir yapıya sahipse yemek yaparken zorlanmanıza neden olabilir.
Temizlik ve Bakım Kolaylığı
Tava seçerken temizlik ve bakım kolaylığı da önemlidir. Uzun ömürlü bir kullanım için tavanın temizlik süreci kullanıcıyı zorlamamalıdır.
Bulaşık Makinesinde Yıkanabilirlik
Bazı tavalar bulaşık makinesinde yıkanabilirken, bazıları elde yıkama ister. Granit, seramik ve bazı çelik tavalar genellikle elde yıkanması gereken modellerdendir. Teflon kaplamalar da makinede yıkanırsa kaplaması zarar görebilir.
Yağ Tutmayan Yüzeyler
Tavanın iç yüzeyinin yağ ve kalıntı tutmayan yapıda olması temizlik açısından avantaj sağlar. Yapışmaz yüzeyli ürünler hem daha kolay temizlenir hem de zamanla kötü koku yapmaz.
Tava Boyutu ve Mutfak Uygunluğu
Her mutfak alanı farklıdır ve kullanılan ocak tipine göre tava seçimi değişiklik gösterebilir. Ayrıca kalabalık aileler ile tek kişilik kullanımlar için farklı boyutlarda tavalar tercih edilmelidir.
Ocak Uyumu
İndüksiyon ocaklarda kullanılacak tavaların manyetik tabanlı olması gerekir. Bu yüzden tava seçerken ocak tipine uygunluk mutlaka kontrol edilmelidir. Gazlı ocaklarda ise tüm tava türleri rahatlıkla kullanılabilir.
Aile Büyüklüğüne Göre Tava
Küçük boy tavalar genellikle tek kişilik yemekler için idealdir. Geniş aileler veya misafir ağırlayanlar için ise büyük çaplı tavalar tercih edilmelidir. Ayrıca çok yönlü kullanım için orta boy bir tava, çoğu pişirme türünü karşılayabilir.